Galicyanie, pamiątki rabacji
Piotrkowice, grób Franciszka Nowińskiego
Piotrkowice należące do Celiny Dębickiej były ważnym ośrodkiem powstańczym. Stąd na Tarnów ruszył oddział przygotowany przez hrabinę (Grąziewski, Tulasiewicz, szewc N.N., Bielański, Witowski, Tetmajer).
Do spisku należeli m. in.:
- Hr. Celina Dębicka, właścicielka Piotrkowic i Buchcic, skazana na 10 lat, ułaskawiona w 1848 [losy hrabiny patrz w tym blogu: Buchcice. Szczegółowy opis rabacji w Piotrkowicach i Buchcicach we wspomnieniach Ludwika Zygmunta Dębickiego - link],
- Henryk Bielański, współdzierżawca Buchcic, skazany na śmierć, ułaskawiony na 8 lat Spielbergu,
- Ludwik Bielański, brat Henryka, aresztowany przez chłopów w Garbkach,
- kowal Tadeusz Skorbut, kuł groty do pik przymuszony przez ekonoma z Buchcic Tulasiewicza,
- Józef Siwek, wójt bronił hrabinę, aresztowany przez chłopów i odstawiony do Tarnowa,
- Antoni Krzyształowicz, ekonom w Piotrkowicach, skazany na śmierć, ułaskawiony na 10 lat Spielbergu.
- ks. Mikołaj Połończyk, proboszcz w Piotrkowicach, skazany na śmierć, ułaskawiony na 12 lat Spielbergu.
- Józef Grąziewski (Grążewski), mandatariusz i sędzia policyjny w Piotrkowicach, skazany na śmierć, ułaskawiony na 12 lat Spielbergu. W rozprawie świadczył przeciw Dębickiej.
Wiadomo, że hrabina spodziewając się konfiskaty majątku, sprzedała swe dobra jeszcze w listopadzie adwokatowi Starzewskiemu za 64 000 złr.[wg Ludwika Dębickiego majątek został przez adwokata wyłudzony później w czasie procesu Dębickiej we Lwowie. Odzyskany rok później był już mocno zadłużony i hrabina była zmuszona sprzedać Piotrkowice]. Celina Dębicka, nieszczęsna wdowa z dwojgiem dzieci była jedną z dwóch kobiet (druga to Boguszowa z Sanockiego) oskarżonych o zamach stanu.
Franciszek Nowiński pojawia się jako właściciel Piotrkowic w r. 1864. Być może nabył je wcześniej. Jego brat Karol Kazimierz był komisarzem dóbr Broki u Karola Kotarskiego. Napadnięty przez chłopów w Olesnie "ucieczką do lasu chciał się ratować [ale go] dopadli i żywego jeszcze na widłach obnosili."
Zapewne na miejscowym cmentarzu spoczywa również ks. Michał Połończyk, ale jego grobu nie udało mi się odnaleźć. Warto też poszukać na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie grobu Celiny Dębickiej zmarłej w 1906. Jest prawdopodobnie pochowana w grobowcu Pruszyńskich, PAS 26.
 | |
| FRANCISZEK NOWIŃSKI właściciel dóbr Piotrkowice dobry ojciec rodziny i opie = kun włościan ur. dn. 6. Października 1807. r. zmarł 17. Czerwca 1878. r. |
