wtorek, 6 lutego 2024

Galicyanie, pamiątki rabacji

Trzęsówka, grób ks. Jana Książka

W latach czterdziestych XIX w. Nagoszyn należał do barona Antoniego Konopki, zaś wikarym eksponowanym w miejscowej parafii był od 9 II 1843 ks. Jan Książek (1813 - 1871). Z jego to relacji znamy przebieg wydarzeń, jakie miały miejsce w Nagoszynie. Na początku sprawozdania ks. Książek zaznacza, że już od dwóch lat przed rabacją dało się odczuć gniew parafian spowodowany głównie ślubowaną abstynencją. Barona Konopki i wikarego Książka w czasie zaburzeń nie było na miejscu, co zapewne uchroniło ich przed "rozsiekaniem na części". Chłopi najpierw natarli na plebanię, skąd zrabowane rzeczy zanieśli do kościoła i tam między siebie rozdzielili. Grupą tą dowodził miejscowy parafianin Józef Moroń. Następnie zabili organistę, który tym zawinił, że chciał wymienić świeczki do pogrzebu. Z kościoła czerń udała się do dworu Konopków, gdzie zabito goszczącego tam bazyliana greckokatolickiego Konstantyna Kuźnickiego. Zniszczono owczarnię, zjedzono barany, poniszczono sprzęty we dworze, jedynie portret Konopki uznany za obraz jakiegoś świętego z czcią odniesiono do kościoła.  Ponadto zginęli: Aleksander Filipowicz (Filipowiec) - ekonom, Franciszek Fresser - leśniczy, Marianna Knap - żona organisty, N.N. - kościelny, Franciszek Nowakowski - pisarz, Michał Skowron - leśniczy. Znani z nazwisk mordercy: Wojciech Kapica, Siwy, Rytel. W sprawozdaniu datowanym na 24 marca 1846 ks. Książek wyraża obawę o swoje życie, gdyż parafianie "z powrotem zasadzki urządzają". A że w rabacji stracił cały dobytek i zrujnowany Konopka przestał łożyć na utrzymanie parafii, 20 VI 1846 przeniesiono księdza na wikariat do Wieliczki. Do Nagoszyna wrócił 24 I 1849, ale już 12 IX 1850 objął probostwo w Trzęsówce. Zmarł tamże 26 X 1871.