Galicyanie, pamiątki rabacji

Podegrodzie, grób księdza Antoniego Antałkiewicza, opiekuna sierot i spiskowców.

Antałkiewicz (Antałek) Antoni Józef (1816-1895) urodził się w Nowym Targu w rodzinie mieszczańskiej. Gimnazjum ukończył w Podolińcu, studiował w Tarnopolu, Lwowie i Tarnowie. Święcenia przyjął w 1840 r. Jako wikary pracował w Milówce, Rychwałdzie, Żywcu, Tarnowie. Tu uczył religii w sierocińcu na Burku i Chyszowie, gdzie przebywały dzieci pomordowanych w rabacji. W 1849 został proboszczem w Ślemieniu, a w 1876 objął probostwo w Podegrodziu. Zmarł tamże 18.06.1895 (1893?). Wiadomo, że wspierał finansowo spiskowca Mikołaja Kańskiego, sam jednak udziału w powstaniu nie wziął i nie był represjonowany.

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Witkowice, grób ks. Michała Dutki

Ks. Michał Dutka urodził się 21 IX 1807 w Dankowicach w rodzinie chłopskiej. Studiował w Przemyślu, Lwowie i Tarnowie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1833. Jako wikary pracował w Andrychowie, Białej i Tarnowie. W 1838 został proboszczem w Padwi, a w 1850 w Witkowicach. Zmarł tamże 29 VII 1877.

Rabacja zastała go w Padwi. Zajścia, jakie miały miejsce we wsi oraz w okolicach znamy dokładnie z jego zapisków [Dembiński, s. 276] oraz z dramatycznej relacji ks Jędrzeja Zembrzyckiego [Sieradzki, Wycech, s. 143 i dalsze, link]

Uwagi: nazwisko księdza często jest mylone.' Dudka' - Dembiński, 'Ducka' - grobonet.

Aktualna mapa pamiątek rabacji i powstania krakowskiego

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Łososina Górna, grób Apolinarego Zielińskiego

Apolinary Prus Zieliński (1816-1892) właściciel Lipnicy i Niecwi, weteran powstania listopadowego, należał do ścisłego kierownictwa planowanego powstania krakowskiego i prowadził ożywioną działalność agitacyjną. Aresztowany 19 II 1846 spędził kilka miesięcy w więzieniu w Nowym Sączu, a na początku lipca przeniesiono go do Lwowa. Na wolność wyszedł w 1848 na mocy amnestii. Ożeniony z Kazimierą Zdanowską (1837-1914) miał jedną córkę Maryję, która wyszła za Stanisława Dunikowskiego. Po uwolnieniu prowadził działalność gospodarczą w Klęczanach, gdzie wraz z Bratem Eugeniuszem wydobywał ropę. Bracia na krótko weszli nawet w spółkę z Ignacym Łukasiewiczem. Po sprzedaniu Niecwi osiadł z żoną w modrzewiowym dworku w Koszarach, gdzie zmarł w 1888 lub jak na grobie w 1892. Janczową, własność żony, sprzedał poznanemu w więzieniu Antoniemu Skąpskiemu. Opiekował się bratem Wiktorem (1814-1876), który w 1846 ledwie uszedł śmierci, po czym rozchorował się psychicznie. W rodzinnym grobie w Łososinie Dolnej pochowani są Apolinary, Kazimiera, Marya, Stanisław Dunikowski.  

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Gromnik, grób ks. Antoniego Sapady

Antoni Sapada (1807-1879) urodził się w Starym Sączu w rodzinie mieszczańskiej. Studiował we Lwowie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1831. Jako wikary pracował w Nowym Sączu, Tuchowie i Lubczy. W 1836 objął probostwo w Gromniku. Kiedy rabowano dwór w Gromniku, Paulina Dembińska z dziećmi znalazła schronienie na plebanii u ks. Sapady, który tę nieszczęsną rodzinę żywił i bronił przed rabusiami przez kilka tygodni.

Kordowiec Z-dziś 
albo
Ballada o paniach minionego czasu (Ach, gdzie są niegdysiejsze śniegi!)

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Sienna, grób Ferdynanda Zdanowskiego (zm. 13.09.1849)  spiskowca więzionego w Nowym Sączu

"Ferdynand Zdanowski, właściciel ziemski z Janczowej. Znaleziono u niego uniform krakowski (wojskowy) z 1830 r., gdyż od 1818 r. - 1831 r. stale mieszkał w Królestwie. Był w Korpusie Kadetów i głosił konieczność udziału w powstaniu chłopów i szlachty. Jego powiedzenie brzmiało jak zaczną dzwonić, zejść się w kupę i z powstańcami złączyć się, i dalej iść".  [Józef Plechta Więzienia sądeckie świadkowie tragedii powstańców (lipiec 1845 - sierpień 1846)]

Pomnik na cmentarzu w Zbyszycach wystawiła żona Julia, córka Antoniego Stańskiego (ur. 1790), współwłaścicielka Lipia, Górowej, części Chomranic, a po śmierci męża również Janczowej.
Brat Julii Stanisław Stański (ur. 1823) właściciel Chomranic został zamordowany w czasie rabacji w Grodkowicach razem z Marcinem Żeleńskim i nauczycielem Promerem. Pochowany jest w mogile zbiorowej w Bochni.
Zwłoki Ferdynanda Zdanowskiego, jak wiele innych, przeniesiono prawdopodobnie z zalanego wodą Jeziora Rożnowskiego cmentarza w Zbyszycach i pochowano w Siennej.

 Wojciech Migacz fotoamator 

W 79 rocznicę śmierci

link do filmu