Galicyanie, pamiątki rabacji

Gorzejowa Górna - Kaplica na Górach

W zakrystii epitafium (reprodukcja z książki Bogdana Stanaszka Brzostek i okolice) Ignacego Zabierzowskiego zamordowanego przez bandę Szeli.

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Lipnica Wielka Nagrobek Jana Grabczyńskiego

Treść częściowo zatartego napisu z konieczności podaję z dostępnych źródeł: 

Jan Grabczyński urodzony 24 czerwca w Cerekwi ad 1795 Zabity dnia 25 lutego ad 1846
Tu przez poddanych zamordowanego / Ojca, Małżonka, Pana najlepszego / Leżą męczeńską krwią zwłoki zbroczone / Uciekając się pod Boska ochronę

Warto zwrócić uwagę na kształt pomnika, prawdopodobnie identyczny był ten z Jastrzebi znany jedynie z rekonstrukcji. Obok, po prawej pochowany jest zmarły w 1875 r. Jan Kanty Lissowski sędzia dominialny z Jasiennej. Lissowski został przez chłopów okrutnie pobity i na osiem tygodni trafił do szpitala. Poturbowano również jego trzy córki, które próbowały ratować ojca.

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Jasienna Górna

Pomnik w miejscu zamordowania Jana Grabczyńskiego

Grabczyński, który związał się z Teresą z Bossowskich Pankową, stał się właścicielem części wsi Jasienna. Ks. Józef Mikesch, proboszcz w Korzennej zapisał w księdze parafialnej pod datą 23.02.1846, że Paweł Jop z Byczyny, Jan Bęc, Jan Kożuch, Franciszek Kępa, Franciszek Zając zamordowali Pana Jana Grabczyńskiego przecinając go piłą.

 

 

 Galicyanie, dwory

Szukając w Górze Ropczyckiej pamiątek rabacji, odwiedziłem "Park Buczyna" i ruiny zabudowań dworskich. Miałem bowiem zamiar opisać burzliwe romanse Katarzyny Starzeńskiej, najbarwniejszej, najpiękniejszej i najbardziej pożądanej kobiety w Galicji. Kupiłem książkę Aleksandra Piskora Siedem ekscelencji i jedna dama, dwukrotnie ją przeczytałem i zrobiłem notatki. Szukając materiałów ikonograficznych do opowieści, natknąłem się na artykuł Miłosne podboje hrabiny Starzeńskiej, który Andrzej Wesół zamieścił w czasopiśmie i na portalu "Podkarpacka historia". Ponieważ autorowi udało się świetnie to, co sam zamierzałem zrobić, zamieszczam poniżej link do jego pracy, a od siebie dodaję jedynie kilka aktualnych zdjęć ze stolicy dawnego Państwa Ropczyckiego.

Link do artykułu 

Ruina pałacu

Ruiny koszar

Kaplica grobowa Starzeńskich

Pochowani Kazimierz i Teofila Starzeńscy

 Galicyanie

Mapa odnalezionych pamiątek rabacji, 34 obiekty. Stan na 10.01.2021 

Link 

oraz wykaz niektórych źródeł dostępnych w Internecie:

Rozboj pod Pilznem w roku 1846. Powiesc dla chlopa i pana ... napisana przez A.G.

Zubrzycki Tadeusz: Rzeź Galicyjska w r. 1846  

Tomasz Szubert: Kilka faktów z życia Jakuba Szeli

Bogusz Adam: Karty z dziejów wsi Smarżowy i Siedlisk powiatu pilzneńskiego... 

Dębicki Ludwik: Z dawnych wspomnień 1866 - 1848

Stanaszek Bogdan: Brzostek i okolice 

Rzeź galicyjska 1846 r. czyli szczegółowy opis dokonanych morderstw, rozbojów, łupieztw... 

Dembiński Stefan: Rok 1846. Kronika dworów szlacheckich... 

Stęczyński Bogusz Zygmunt: Szląsk. Podróż malownicza...

Bogusz Adam: Wieś Siedliska - Bogusz, monografia...

Ostaszewski - Barański Kazimierz Piotr: Krwawy rok, opowiadanie historyczne 

Antoniewicz Karol: Wspomnienia misyjne z roku 1846 

Ziejka Franciszek: Dwie legendy o Jakubie Szeli 

Słotwiński Konstanty: Katechizm Poddanych Galicyjskich 

Rok 1846 w Galicji, red. Michał Śliwa

Stanisław Schnur - Pepłowski: Krwawa karta. Opowieść z przeszłości Galicji 

Morawczyński Marian: Rzeź 1846

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Pomnik ofiar rzezi w Zgórsku

 

 Galicyanie, pamiątki rabacji

Jamy - Przybysz, krzyż upamiętniający zamordowanie Teodora Broniewskiego oraz dwunastu pracowników administracji dworu.

Broniewski Teodor dziedzic Zgórska etc. Broniewski Jan (Ci dwaj ostatni byli zamordowani sposobem najokrutniejszym w swoim własnym domu. Teodorowi połamano boki, ręce i nogi, a później zabito cepami: Janowi ucięto uszy, nos i skórę z czaszki odarto: a podczas wyłupienia mu oczu, jego żonę zmuszono przyświecać mordercom. [Orzeł Biały. (Der weiße Adler) N.4. 1848]